Apakah Masalah Deria?

Masalah deria adalah perkara biasa pada penghidap Autisme. Ia juga termasuk dalam kriteria diagnostik untuk Autism Spectrum Disorder (ASD). Setiap individu dengan Autisme adalah unik, dan ini termasuk sensitiviti deria peribadi mereka.

Autisme adalah gangguan perkembangan saraf yang menjejaskan komunikasi, tingkah laku dan interaksi sosial. Salah satu simptom ASD yang paling biasa ialah kesukaran memproses deria, yang boleh menyebabkan rangsangan berlebihan. Sensory overload adalah satu kondisi/keadaan yang berkait dengan pelbagai gangguan mental termasuklah ASD. Mereka yang mempunyai Autisme boleh mengalami kedua-dua iaitu hiposensitiviti (kurang responsif) kepada pelbagai rangsangan dan hipersensitiviti (terlalu bertindak balas). Kebanyakan individu mempunyai gabungan kedua-duanya.

Menurut Zauderer (2023), Sensory Overload berlaku apabila satu atau lebih deria badan dirangsang secara berlebihan ke tahap di mana seseorang tidak dapat mengatasinya. Ia berlaku apabila otak anda mendapat lebih banyak maklumat daripada deria anda daripada yang boleh diproses. Mereka yang mengalami sensory overload mungkin merasa cepat marah, cemas atau emosi. Kebiasaannya, sensory overload menyebabkan kesusahan. Sensory overload adalah sinonim dengan Autisme tetapi juga berkait dengan gangguan lain seperti Obsessive Compulsive Disorder (OCD) dan Post-traumatic Stress Disorder (PTSD).

Artikel ini akan meneroka sifat yang berkaitan dengan beban deria dan puncanya. Ia juga merangkumi perkara yang boleh dilakukan untuk memastikan tahap rangsangan yang betul untuk seseorang yang mengalami beban deria.

Deria Yang Setiap Manusia Miliki

• Rasa
• Bau
• Penglihatan
• Pendengaran/Auditori
• Proprioseptif (keupayaan badan untuk mentafsir kedudukan serta pergerakan badan)
• Interoseptif (perasaan mengetahui apa yang berlaku dalam badan, contohnya lapar, dahaga, panas, sejuk, dsb.)
• Keseimbangan
• Sentuhan

Perasaan Penghidap Masalah Sensori

Masalah deria boleh menjadi sukar untuk diungkapkan dengan kata-kata, terutamanya bagi kanak-kanak yang mungkin tidak mempunyai perkataan yang betul untuk menerangkan perasaan mereka. Oleh itu, sokongan serta bantuan penjaga dan ibu bapa adalah sangat penting untuk menyelesaikan masalah deria.

Bagi kebanyakan orang yang menghidap Autisme, masalah deria boleh menjadi sangat overwhelming. Mereka mungkin merasakan perkara yang tidak selesa atau menyakitkan, seperti bunyi yang kuat atau cahaya lampu yang terang. Rasa ini boleh menjadi sangat sukar untuk diabaikan dan mungkin membuatkan mereka merasakan semua jenis emosi.

Isu deria juga boleh menyebabkan tekanan serta kebimbangan kepada penghidap Autisme. Kanak-kanak yang menghidap Autisme mungkin bimbang untuk pergi ke tempat tertentu atau melakukan perkara tertentu kerana mereka tahu perkara itu terlalu berat untuk mereka kendalikan.

Penjaga serta ibu bapa amat penting dalam memberi perhatian kepada isyarat anak mereka dan mengambil serius keperluan deria mereka. Dengan memahami perasaan masalah deria, ibu bapa serta penjaga boleh bekerjasama dengan anak mereka untuk mewujudkan persekitaran yang selamat dan menyokong yang membantu mereka berasa gembira dan mengelakkan diri daripada terbebani.

Punca Sensory Overload

Sensory overload boleh berlaku apabila otak mengalami kesukaran untuk memproses terlalu banyak input sensori/deria yang kemudiannya ia akan berinteraksi dengan badan lalu ia bertindak balas untuk melepaskan input-input tersebut. Tindak balas inilah yang menyebabkan wujudnya perasaan tidak selesa & juga panik. Ia boleh berlaku apabila seseorang itu didedahkan dengan suatu deria yang panjang/berturut-turut atau pelbagai input deria dalam satu masa sehingga ke tahap yang mereka tidak dapat mengatasinya.

Kebiasaannya, sensory overload ini sering kita lihat kepada kanak-kanak yang mempunyai isu Sensory Processing Disorder (SPD). SPD adalah satu gangguan yang menyebabkan seorang kanak-kanak itu sukar dalam memproses maklumat suatu sensori/deria yang sedang dirasakan. Dengan adanya isu SPD, kanak-kanak tersebut akan sering menghadapi masalah sensory overload.

Cara Mengendalikan Atau Menolong Kanak-Kanak Autisme Yang Menghadapi Sensory Overload

Sebagai ibu bapa atau penjaga, adalah penting untuk mengenali sifat yang berkaitan dengan
beban deria. Dengan cara itu, anda boleh bertindak pantas atau sewajarnya apabila ia berlaku.
Berikut merupakan cara-cara bagi mengendalikan atau menolong kanak-kanak Autisme
menghadapi beban deria (Rudy, 2023):

• Berwaspada dengan tanda-tanda distress yang anak anda tunjukkan (misalnya, menutup telinga).
• Singkirkan atau pastikan kawasan persekitaran anak-anak anda selesa. Misalnya, buka audio dengan suara yang tidak terlalu kuat dan tidak terlalu perlahan.
• Tanya apa yang boleh membantu mereka berasa tenang. Pertimbangkan untuk mendapatkan jaket atau selimut yang boleh memberikan rasa tenang dan selamat.
• Malah mainan boneka atau bantal kegemaran boleh membantu.
• Luangkan masa untuk melakukan senaman yang kerap bagi membantu membakar tenaga atau tekanan yang terpendam. Bagi kanak-kanak, aktiviti luar bukan sahaja menawarkan rangsangan tetapi juga boleh digunakan sebagai saluran keluar untuk tingkah laku merangsang.
• Ajar kanak-kanak Autisme untuk mempraktiskan meditasi atau teknik menenangkan diri yang lain, seperti senaman pernafasan dalam (deep breathing), yoga atau imejan berpandu (guided imagery).
• Buat temu janji dengan ahli terapi cara kerja supaya anak anda boleh belajar secara beransur-ansur cara memproses rangsangan deria.

Jiwadamai juga boleh membantu anda dalam isu psikologi yang dihadapi daripada peringkat kanak-kanak sehinggalah ke dewasa sama ada ia isu kesihatan mental mahupun isu perkembangan kanak-kanak secara holistik kerana ahli klinikal kami terdiri daripada Pakar Psikiatri, Pakar Psikiatri Kanak-Kanak, Psikologis Klinikal, ahli terapi cara kerja (occupational therapist), dan juga ahli terapi pertuturan (speech therapist).

Jikalau tidak keberatan, anda boleh hubungi kami melalui talian 017 269 4852 (hotline isu dewasa) dan 011 5430 8949 (hotline isu kanak-kanak & remaja) dan lakukan janji temu bersama kami. Kami sedia membantu anda.